Nie wahaj się proponować zmian. Możesz komentować, uzupełniać, redagować każdy fragment dokumentu.
Ustanowienie polityki dostępności cyfrowej
Zalecenie
Kierownictwo organizacji powinno ustanowić politykę zapewniania dostępności cyfrowej. Polityka powinna określać jasno cele, zakres i obowiązki dotyczące dostępności.
Polityka dostępności cyfrowej może być odrębnym dokumentem lub częścią dokumentu obejmującego inne polityki. W przypadku niewielkich jednostek nie musi być tworzona oddzielnie.
Niezależnie od tego, wszystkie podmioty powinny jasno określić swoje podejście do dostępności cyfrowej i sposób jej realizacji.
W organizacjach złożonych z wielu podmiotów (np. gminach, powiatach itp.) polityka dostępności może być przyjmowana przez naczelny organ stanowiący lub zarządzający podmiotu nadrzędnego do stosowania przez wszystkie podległe jednostki.
Rekomendacje
- Polityka dostępności cyfrowej powinna obejmować i regulować istotne elementy funkcjonowania organizacji, które mają wpływ na kształtowanie kultury dostępności [zapewnianie dostępności], w tym:
- zobowiązanie i uzasadnienie zobowiązania do zapewniania dostępności [cyfrowej]
- zakres technologii i treści cyfrowych, do których polityka ma zastosowanie
- standard techniczny, z którym muszą być zgodne technologie i treści cyfrowe objęte zakresem oraz – jeśli standard przewiduje takie możliwości - normy podwyższone, które organizacja chce [będzie] respektować konsekwencje niezgodności z przyjętym standardem
- mechanizmy bieżących i okresowych pomiarów i ocen stanu zapewniania dostępności cyfrowej i realizacji celów polityki dostępności
- wyłączenia i dopuszczalne odstępstwa oraz zasady zatwierdzania wyjątków
- utworzenie zespołu zadaniowego [komitetu, grupy roboczej], którego zadaniem jest opracowywanie, proponowanie i zapewnianie warunków realizacji planów dotyczących dostępności cyfrowej
- odpowiedzialność za planowanie i wdrażanie praktyk służących zapewnianiu dostępności, w tym programów i planów wieloletnich, rocznych i okresowych
- uwzględnienie szkoleń oraz stałego podnoszenia wiedzy i kompetencji pracowników w zakresie dostępności cyfrowej
- kluczowe role organizacyjne oraz ich odpowiedzialność (uprawnienia i obowiązki)
- związane z zarządzaniem organizacją, koordynacją prac i nadzorem oraz
- związane z wykonywaniem zadań wymagających stosowania norm dostępności
- uwzględnienie wymogów i standardów dostępności w zakupach technologii i treści cyfrowych
- mechanizmy wnioskowania o dostosowania, racjonalne usprawnienia i dostęp alternatywny
- mechanizmy uzyskiwania opinii i wniosków dotyczących dostępności cyfrowej oraz ich rozstrzygania
- włączanie i angażowanie osób z niepełnosprawnościami i ich organizacji w procesy zapewniania dostępności
- zasady wspierania osób z niepełnosprawnościami w wykonywaniu zadań organizacji i korzystaniu z usług organizacji, w tym zasady obsługi
- tryb przeglądów i aktualizacji polityki dostępności
- plan [harmonogram] osiągania celów etapowych, w tym celów związanych z zapewnianiem dostępności wykorzystywanych technologii i zasobów cyfrowych
- Polityka dostępności powinna być sformułowana w podobny sposób, w podobnym stylu i na podobnym poziomie, co inne polityki, które definiują podstawowe zasady działania organizacji.
- Polityka dostępności powinna być opracowana przez zespół składający się z przedstawicieli kluczowych działów organizacji, w tym m.in. dział organizacyjny, prawny, kadry, finanse i inne oraz przedstawicieli osób z niepełnosprawnościami.
- Polityka dostępności powinna obowiązywać w całej organizacji i być konsekwentnie i właściwie egzekwowana.
- Polityka dostępności powinna być publikowana wraz z innymi dokumentami dotyczącymi polityk i stanowisk organizacji.
Podstawa prawna
- Art. 5 ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z dnia 4 kwietnia 2019 r. z późn. zmianami (Dz. U. 2019, poz. 848)
- Art. 4 pkt. 3 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz. U. 2019, poz. 1696)
- Art. 5 pkt. 2 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz. U. 2019, poz. 1696)
- Art. 100 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych z późn. zmianami (Dz. U. 2019 poz. 2019)
- Art. 106 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych z późn. zmianami (Dz. U. 2019 poz. 2019)
Uzasadnienie
Chociaż przepisy prawa nie nakładają obowiązku opracowania własnej polityki dostępności jej przygotowanie i wdrożenie pomaga podmiotom publicznym skutecznie realizować dostępność cyfrową.
Opracowanie Polityki dostępności stanowi fundament wszelkich działań w tym obszarze – wyznacza kierunki, określa cele dla całej instytucji oraz umożliwia spójne i świadome wdrażanie dostępności.
Polityka dostępności powinna jasno wskazywać, że dostępność jest integralnym aspektem działań organizacji, a nie tylko dodatkiem. Włączenie jej do misji i wizji nadaje jej znaczenie strategiczne i podkreśla, że działania zapewniające dostępność wynikają z głębokiego przekonania o ich słuszności, użyteczności dla wszystkich, a nie wyłącznie z konieczności wypełniania obowiązków prawnych.
Przyjęcie polityki dostępności wzmacnia etyczny fundament organizacji oraz wspiera budowanie kultury włączenia i różnorodności. Dokument ten pełni także funkcję edukacyjną – zwiększa świadomość pracowników. Pomaga kształtować postawy, które przekładają się na realne działania – tworzenie usług, informacji i przestrzeni cyfrowej dostępnych dla wszystkich.
Polityka dostępności powinna też wskazywać standardy techniczne, sposoby monitorowania i oceny, zasady postępowania w przypadku niezgodności, udział osób z niepełnosprawnościami w podejmowaniu decyzji oraz wymagania dostępności w zamówieniach publicznych. Tak szeroki zakres zapisów zapewnia spójność działań i ułatwia ich egzekwowanie.
Inwestycje w dostępność należy traktować jako długofalowe rozwiązania technologiczne i organizacyjne, które zwiększają jakość usług, efektywność procesów oraz satysfakcję użytkowników. Włączenie w politykę osobistych doświadczeń pracowników i odbiorców usług podkreśla uniwersalny charakter dostępności – dotyczy ona bowiem każdego, bez względu na wiek, stan zdrowia czy sytuację życiową.
Polityka dostępności powinna mieć moc obowiązującą w całej organizacji, być uchwalana przez właściwy organ oraz publikowana wśród innych dokumentów strategicznych. Regularne przeglądy, aktualizacje i plan działań zapewniają jej aktualność oraz skuteczność, czyniąc z niej realne narzędzie wspierające rozwój kultury dostępności.
Źródła, opracowania
- Business Disability Forums, Creating an IT accessibility policy, dostęp: 14 lipca 2025
- GSA, IT Accessibility Policy Framework, dostęp: 14 lipca 2025
- Queen’s Printer for Ontario, A Comprehensive Guide for Developing Accessibility Policies and Accessibility Plans, dostęp: 14 lipca 2025
- WAI W3C, Developing Organizational Policies on Web Accessibility, dostęp: 14 lipca 2025
- WAI W3C, Example of a Comprehensive Organizational Policy, dostęp: 14 lipca 2025
- WAI W3C, Planning and Managing Web Accessibility – Plan, dostęp: 14 lipca 2025
- WebAim, The WebAIM Strategic Accessibility Framework, dostęp: 14 lipca 2025, tłumaczenie na język polski: Ramy strategii dostępności WebAIM. Wskaźniki i kryteria sukcesu
Historia wersji
| Wersja | Autor | Data | Opis zmian |
|---|---|---|---|
| 0.9 | Anna Czekalska | 14.07.2025 | Utworzenie |
| RC | Anna Czekalska Stefan Wajda | 12.08.2025 | Projekt – kandydat do wydania |